Trong xã hội Việt Nam, người làm báo có vị trí ảnh hưởng hết sức quan trọng. Bởi họ phản ánh thông tin các mặt đời sống xã hội, tình hình trong nước, quốc tế đến với công chúng; phản ánh tâm tư, nguyện vọng, tình cảm và ý kiến của người dân với Đảng, với các cơ quan nhà nước; phản biện các chủ trương, chính sách để cơ quan quản lý có cách nhìn toàn diện hơn; là kênh cung cấp thông tin trong đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí và giáo dục, giải trí…Bên cạnh việc tuân thủ nghiêm quy định của pháp luật, đòi hỏi người làm báo phải không ngừng trau dồi đạo đức, nhân cách và học tập, nâng cao trình độ mọi mặt.
Tuy nhiên, thực tế hiện nay xuất hiện nhiều trường hợp cá nhân không được đào tạo cơ bản về nghề báo, thiếu hụt kiến thức cơ bản, tự xưng là “nhà báo độc lập”, “nhà báo tự do” và tác nghiệp không tuân theo quy tắc, chuẩn mực nghề nghiệp được quy định trong Luật Báo chí hiện hành. Họ lợi dụng những vấn đề bất cập, mâu thuẫn phát sinh trong đời sống xã hội và nhận thức chưa đầy đủ của một bộ phận quần chúng nhân dân, lấy công cụ chủ yếu là các trang mạng xã hội, blog để tuyên truyền, xuyên tạc, cung cấp thông tin sai sự thật. Hoạt động trên đã làm cho không ít quần chúng nhân dân, nhất là giới trẻ khi tiếp cận bị kích động, lôi kéo, phản ứng tiêu cực, có phần manh động, lệch chuẩn, đi ngược lại thuần phong, mỹ tục. Chính sự nhiễu loạn thông tin chưa qua kiểm chứng khiến nhiều cá nhân nhầm tưởng do nhà báo chân chính đăng tải. Bên cạnh việc bị các thế lực thù địch, đối tượng phản động, cơ hội lôi kéo, tác động để thực hiện ý đồ của chúng, thì mục đích của các “nhà báo” này là nhằm “giật tít”, “câu like”, thu hút người đọc và không loại trừ mục đích lừa đảo, trục lợi cá nhân.
Hiện nay, các thế lực thù địch lợi dụng sơ hở, thiếu sót trong bối cảnh đất nước ta đang chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng để đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hòa bình”, điển hình là trên lĩnh vực tư tưởng – văn hóa. Sự phát triển bùng nổ của mạng Internet đã tạo ra môi trường không giới hạn về không gian, thời gian, cùng với nhận thức hạn chế của quần chúng nhân dân để chúng thực hiện âm mưu, ý đồ tuyên truyền, từng bước chuyển hóa hệ tư tưởng, tiến tới xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa nước ta. Các đối tượng này triệt để lợi dụng giới tri thức, học sinh, sinh viên, văn nghệ sĩ, đặc biệt là các “nhà báo độc lập”, “nhà báo tự do”. Chúng tự cho những người viết blog, mạng xã hội là nhà báo theo cái gọi là “nhà báo công dân”, tức là mỗi người đều có thể trở thành nhà báo trên blog, trang mạng xã hội của cá nhân mình. Mục đích sâu xa là muốn gán họ là nhà báo, để khi bị xử lý do vi phạm pháp luật thì có cớ để công kích, lên án Nhà nước Việt Nam “đàn áp nhà báo”, “vi phạm quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận”,…Đây thực sự là âm mưu thâm hiểm gây chia rẽ đoàn kết dân tộc, làm giảm niềm tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước ta, rất cần được tuyên truyền, cảnh tỉnh, đấu tranh làm lộ rõ bản chất, ý đồ.
Theo thống kê, nước ta có trên 67% dân số sử dụng Internet, trên 60% dân số sử dụng mạng xã hội và đang tiếp tục có xu hướng phát triển gia tăng. Với lưu lượng khổng lồ chia sẻ trên mạng xã hội hàng ngày, việc sàng lọc, kiểm chứng thông tin, nhất là thông tin của số “nhà báo tự do” đặt ra nhiều thách thức cho các cơ quan quản lý. Tuy nhiên, kể từ ngày 01/01/2019, Luật An ninh mạng chính thức có hiệu lực, đây là công cụ pháp lý quan trọng để xử lý nghiêm những hành vi vi phạm, mang lại môi trường thông tin trong sạch, phục vụ nhu cầu chính đáng của quần chúng nhân dân. Bên cạnh đó, mỗi cá nhân khi tham gia mạng xã hội phải trang bị nhận thức pháp luật cơ bản, chủ động phân tích, sàng lọc, kiểm chứng thông tin thông qua các trang báo điện tử, cơ quan truyền thông chính thống. Đồng thời có thái độ kiên quyết lên án, đấu tranh với hiện tượng giả danh nhà báo hoạt động làm nhiễu loạn, “ô nhiễm thông tin”.